Maximale impact als hoogste doel! Toch?

De plek van sturen op impact in geloofsorganisaties

This blog’s subject is the place of maximising impact in faith-based organisations. Would you like to read this blog in English? Click here!

In mijn werk als impact consultant kom ik veel in aanraking met organisaties met een sociale missie. Deze organisaties sturen op een zo groot en mooi mogelijk resultaat. Dit betekent dat er keuzes worden gemaakt die niet het meest winstgevend zijn of het makkelijkst te bereiken zijn, of het beste voor de klant. Want het draait om Impact met een hoofdletter: zo’n groot mogelijk en duurzaam verschil maken. En al het andere is daaraan ondergeschikt.

Toch?

Maximale impact als hoogste doel klinkt mooi en is daarom ook één van de dingen waar ik dagelijks mee bezig ben. Het is niet voor niets ons motto: sturen op impact! Maar ik kom er steeds meer achter dat maximale impact niet altijd het hoogste doel is. Bijvoorbeeld bij organisaties die handelen vanuit een sterk ideologisch of theologisch kader.

Nonnen en inloophuizen
Als ik vanuit mijn eigen achtergrond christelijke organisaties als voorbeeld neem, dan zijn roeping, traditie of theologie soms belangrijker en meer leidend dan ‘wat het beste en meest duurzaam werkt’.

Bijvoorbeeld bij nonnen die slachtoffers van mensenhandel opvangen: de liefdevolle zorg voor slachtoffers op korte termijn is belangrijker voor hen dan wat dat uiteindelijk voor positieve resultaten heeft op het tegengaan van mensenhandel op de lange termijn.

Of inloophuizen voor psychiatrische patiënten en daklozen die werken vanuit de presentiebenadering: het er gewoon ‘zijn’ voor mensen. Zij willen een gastvrije plek en een luisterend oor zijn, zonder te verwachten dat dat het leven van deze mensen verandert, maar bieden daarmee wel een enorm mooie plek voor deze mensen om ‘thuis’ te komen.

Natuurlijk botst het vergroten van impact lang niet altijd met (geloofs)overtuigingen: Vaak(!) versterkt het elkaar juist. Echter, deze twee voorbeelden laten zien dat er ook andere overwegingen zijn voor organisaties om keuzes te maken dan sturen op maximale impact. Of zelfs dat een focus op impactmaximalisatie met je geloofsovertuiging kan schuren. Samen met Wouter Rijneveld identificeerden we vier redenen waarom dit soms schuurt.

1. Het leven is niet maakbaar

Impliciet ga je er met een programma vanuit dat je verschil kunt maken. Maar natuurlijk is niet alles maakbaar. En dat besef is vaak heel sterk bij geloofsorganisaties. Je gelooft namelijk in God die de wereld beïnvloedt buiten jouw invloed om. En dat het menselijk handelen feilbaar is. Sommigen gaan daarin heel ver: dat alles door God bepaald wordt. Waarom zou je dan nog impact meten of nadenken over hoe je verandering kunt brengen? God bepaalt.

2. Trouw zijn

Als je nadenkt over strategische keuzes, dan speelt bij geloofsorganisaties hun opdracht van God een belangrijke rol. Bronnen van inspiratie zijn gebed en heilige boeken zoals de bijbel en Koran. Bovendien wijken geloofsorganisaties niet snel af van hun opdracht: trouw zijn, standvastig zijn en doorzetten is vaak van grote waarde. Als het denken vanuit impactmaximalisatie iets anders zegt dan je geloofsovertuiging, dan is dit een lastige afweging.

3. Gegrond in de omgeving

Veel geloofsorganisaties zijn geworteld in de lokale (geloofs)gemeenschap. Dit betekent dat het koesteren van relaties en het meebewegen met de behoeften in de omgeving belangrijker zijn dan planmatig werken. ‘Strategie’ en ‘managen’ zijn soms zelfs bijna vieze woorden. In plaats van evalueren, past een reflectieve benadering vaak beter, zonder daarbij planmatige structuren te gebruiken.

4. Nederig zijn

Veel organisaties meten impact om aan de buitenwereld te laten zien wat ze bereiken. Maar als God jouw resultaat bepaalt, kun je dan wel spreken van ‘jouw impact’? Hoewel impact meten vaak niet bedoeld is om jezelf op de borst te kloppen, kan nederigheid toch leiden tot weerstand om resultaten te meten en communiceren.

Drie legitieme redenen voor strategische keuzes
Waar het uiteindelijk altijd op neer komt, is dat je als organisatie wilt weten dat je het goede doet. Er zijn verschillende manieren hoe je dit kunt bepalen. Voor de één is sturen op maximale impact belangrijker, voor de ander het handelen vanuit geloofsovertuigingen of andere waarden. Het model hieronder geeft deze twee brillen weer:

• Voor geloofsorganisaties is links heel belangrijk: sluit wat wij doen aan bij onze waarden en drijfveren?
• De afweging van impact als hoogste doel bevindt zich onderin: hoe kan ik met mijn unieke middelen de grootste impact behalen?
• En dan heb je nog rechts: versterkt een strategie je eigen organisatie?

Alle drie de bollen zijn legitieme redenen voor strategische keuzes. Iedere organisatie maakt zijn eigen afweging wat voor hen van belang is. Natuurlijk is het mooi als je een win-win-strategie hebt: keuzes die aan meer dan één bol bijdragen – dan heb je je ‘sweetspot’ gevonden. Bijvoorbeeld door binnen de kaders van je geloofsovertuiging toch te zoeken naar de manier om de meeste impact te behalen. Of door een strategie te zoeken die zowel past binnen je geloofsovertuiging, als dat het duurzame impact heeft. In ieder geval blijft het uitgangspunt altijd de waarden en drijfveren en is het belangrijk om daar goed bij aan te sluiten, zowel in activiteiten als taalgebruik.

Om terug te komen op de vraag waar we mee begonnen: is maximale impact altijd het hoogste doel? Mijn antwoord zou zijn: niet per definitie. Ook andere afwegingen kunnen een belangrijke rol spelen. Maar al is sturen op impact niet het belangrijkste voor je organisatie, het blijft goed om deze afweging bewust te maken en aan anderen te vertellen waar je je activiteiten op baseert en door laat beïnvloeden. Het ‘Jouw Impactstrategie’ model hierboven biedt daarbij een handvat en maakt je afwegingen inzichtelijk.

Hier is natuurlijk nog veel meer over te zeggen: dus reageren is leuk! En wil je verder in gesprek, mail dan naar joanne@avance-impact.nl.